Mama Karma, Nek Bilong Hiro i Nogat Nem “Meseka Long Biak”

0
1109

By : Yosef Rumaseb)*
Ples Mangi, i stap long ples Biak.

6 Juli 1998. Hiroik de. Tragik de. De we Meseka i bin kamap long Biak. Long dispela taim we Indonesia Nesenel Ami wantaim ful yunifom,pasim het wantaim retpela kolos, palaim bulet igo ikam kirapim paya antap long kolta, mi bin stap long hap.

Sampela de bipo long atek bilong Indonesian Ami, sampela sain ibin istap peles kilia we dispela insiden bai i kamap. Sampela relisen lida, tradisenel na gavman lida ibin trai long askim ol mammeri long putim daun West Papua Plak, tasol toktok bilong ol i popaia. Lastpela de bipo long dispela tragik de, ami i banisim pinis wantaim kangkang (waya igat huk), olgeta mein rot i go long Tower Air long Waupnor Klinik hap we Ol i haisapim plak, wantaim yunifom,pasim het wantaim retpela klos na i ron igo ikam raunim Biak taun wantaim motosaikol bilng pretim ol manmeri.

Haus bilong femili bilong mi, Nem bilong femili em Mandosir, istap olsem 50 mita longwe long hap insiden bin kamap. Dispela femili em i bik lain femili tru we ol igatim planti pikinini man na meri. Long dispela nait long lastpel de bipo long insiden, mi askim olgeta long surik igo long haus bilong mi, istap olsem 300 mita longwe long hap bilong insiden. Mi bin fos lilik long dispela taim, tasol papa bilong haus i tok nogat. Ol mama na ol pikinini man na meri tasol i surik igo.

Tru tumas. Long moning taim,long namba 6 de bilong mun Julai 1998 pairap ikamap. Saun bilong sot gan ikamap. Bulet i ron long olgeta hap na wan tu kirapim paia long bikrot. Nek bilong ol  man i singaut long halivim. Ami i ronim ol man nabaut na sot long gan. Tru tumas, olgeta i senis olsem mi sindaun na lukim woa muvi long TV. Tasol turanggu ino woa tu, bikos ol ami i salensim ol man nating, inogat bainat, nogat gan samting, tasol harim igo saun bilong gan sot i olsem long woa.

ads

Bipo long dispela de, mi bin igo ikam long hap bilong insiden bilong monita na givim toksave igo long John Rumbiak long Institute for Policy Research and Advocacy (ELSHAM) Papua. Bihain long olgeta 4 aua, John oltaim i ring long kisim nupela infomesen. Na taim mi givim infomesen bilong dispela lastpela muvmen, John i toktok ikam long Jayapura, “Nau nait, yu stap tasol long haus, bihain long san tumora yu ken go monita ken!”. So long dispela nait bilong namba 5 de bilong mun Julai mi stap tasol long haus.

Dispela moning, long namba 6 de bilong mun Julai 1998, taim i makim olsem 07.00 kilok, hap bilong Burokup- Ples Waupnor long Biak istap pinis long woa. Longwe yet mi lukim wanpela mama, i wokabaut namel long hap we insiden i kamap long en, emi no fret long wanem samting i kamap. Em i wokabaut abrusim ol ami fos husait i sanap na was long rotblok klostu long Maranatha Sios. Emi no poret tru long wanpela samting, nogat. Ol i putim gan long het bilong en, na i laik salim em goaut long hap i blok long en, tasol dispela mama i holim nus bilong gan wantaim wanpela han tasol, na wan tu i rausim long het bilong em, na i wokabaut yet igo wantaim karai na sore namel long ol dispela ami sanap sambai na tu husait i slip sambai long giraun na rere long pait wantaim raifol na gan samting.

Aaah, yupla mas lukim dispela mama Hiro Pasin em i soim long taim pikinini bilong em istap pinis long han bilong birua. Em ino pret liklik. Tu pasin we em i soim i mekim ami husait i redim gan long sot na traim long stopim em i guria.

Dispela mama em i gat fatpela skin. Em i tromoi lek isi isi wantem bel i krai sore tru tasol inogat ai wara. Long wokbaut bilong em, sampela taim em i apim han igo antap long skai long beten long Papa God.

Emi putim han igo antap na na i wok long toktok, ino toktok tasol karai, ino karai tasol singaut wantaim aiwara long beten bilong en wantaim tokples Biak abusim Indonesia.

 “Ol pikinini bilong mi. Papa God helpim ol pikinini bilong mi. (Manseren ooo romawa ayesi. God Papa, ol pikinini bilong mi istap we!

Mi luksave gut long dispela mama, mi kolim em bubu. Taim mi lukim bubu meri em i wokabaut tromoi lek isi isi tru trai long sapotim hevi bilong bodi na tu tingim sindaun bilong ol pikinini bilong em long han bilong birua, lukim dispela,wan tu tasol mi ron igo na kisim pemisen long ol ami long halivim na sapotim wokabaut bilong dispela bubu bilong mi.

Rot i kalapim maunten liklik, mi karim bubu meri bilong mi. Abrusim 100 moa mita longwe long rotblok, bautim rot igo long hankais, wokabaut moa inap long 100 mita (Fran lo praimeri skul), bubu meri i stopim wokabaut. Arere pinis long ret hap, we ol ami fos i brumim long en.

“Bubu mipla kam arere olsem. Arere long hia, ino ken go moa. Sapos yumi go moa, ol ami fos iken sutim yumi. Bubu yu yangpela yet, na inoken dai long dispela taim.”

Mitupela tilim rot, mi bautim igo long haus we mi stap long en, long sekim sapos ol mama na ol pikinini husait istap kisim was long haus i orait tasol.

Bubu husait ino moa pret long dai i wokabaut igo moa yet,namelim rot we gan sot i kamap long en, wantaim han i bilong en i goap long skai olsem em i beten long Bikman (Papa God), na kolim nem bilong tripela pikinini bilong em.

Em i painim tripela pikinini bilong em namel long dispela woa situesen. Tupela pikinini man na wanpela pikinini meri.

Nem bilong em Bubu Karma, mama bilong Filep Karma, lida man husait ibin konsisten long dispela taim inap igo insait lo haus karabus, na inap nau em i stil konsisten. Dispela mama em i mama bilong dispela lida Man.

***

Note: Long dispela kritikel insiden, i soim ples kilia man husait i sanap strong na igat stretpela pasin (Prinsipel na Integriti).

Taim mi save mi tingim bek dispela histori, sampela taim mi save koros na kamap olsem man spirit nogut i go insait long bel bilong en, taim mi lukim ol manmeri husait i beltru na sapotim spesial Autonomi (Otonomi Khusus) Indonesia i givim, ol  itoktok planti long sindaun bilong ol long gavman long wanpela webinar igo long arapela webinar, na giaman pasim yau bilong ol, na les harim toktok bilong ol historikol akta husait i mekim na ol i kamap nau long dispela ol gutpela sindaun.

Biak 7 Juli 2020

Artikel sebelumnyaFOTO: Susunan Batu Mirip Wajah Manusia di Arter Cycloop
Artikel berikutnyaEks Napol Papua Tolak Otsus Jilid II